Nie istnieje zestaw cech, które jednoznacznie wskazywałyby na podatność do popadnięcia w nałóg.
Uzależnienie może dotknąć każdego niezależnie od płci, wieku, wykształcenia czy statusu społecznego, dlatego warto wiedzieć, jak rozpoznać jego objawy i jak pomóc zmagającej się z nim osobie.
Po czym poznać, że bliska osoba jest uzależniona?
Rozpoznanie, czy bliska osoba zmaga się z nałogiem, bywa niezwykle trudne. Wielu uzależnionych do perfekcji opanowało ukrywanie swojego problemu. W celu upewnienia się, czy dana osoba cierpi z powodu uzależnienia, należy wypatrywać takich objawów jak:
- poczucie głodu, czyli ciągła potrzeba sięgania po środek uzależniający,
- zespół abstynencyjny objawiający się drżeniem rąk, bólem głowy, nudnościami oraz zwiększoną potliwością przy braku przyjęcia uzależniającego bodźca,
- zwiększona tolerancja na środek uzależniający oznaczająca konieczność przyjmowania większych dawek w celu odczucia efektów jego działania,
- zaniedbanie innych sfer życia takich jak praca, relacje z bliskimi oraz hobby,
- zachowania autodestrukcyjne polegające na przyjmowaniu środka uzależniającego pomimo występujących negatywnych skutków zdrowotnych,
- utrata kontroli nad własnym zachowaniem.
Uzależnienie można rozpoznać także na podstawie obserwacji szkód zachodzących w sferze emocjonalnej i społecznej osoby zmagającej się z nałogiem. Wśród nich należy wymienić problemy w pracy na skutek spadku wydajności oraz pogorszenia się relacji ze współpracownikami, a także problemy rodzinne związane z zaniedbaniami w stosunku do partnera, dzieci lub pozostałych członków rodziny.
Na uzależnienie mogą wskazywać pogłębiające się problemy finansowe i popadanie w długi oraz wchodzenie w konflikty z prawem w stanie odurzenia. Osoby uzależnione są również bardziej podatne na stres oraz mają większą skłonność do popadania w depresję.
Jak zachować się w obliczu uzależnienia bliskiej osoby?
Osoby zmagające się z nałogami mogą doświadczać podwyższonego stresu związanego z utratą szacunku ze strony społeczeństwa, która niejednokrotnie objawia się atakami personalnymi i agresją słowną. Uzależniony czuje się wtedy odepchnięty i wykluczony, co sprzyja budowaniu narracji „wszyscy przeciwko mnie” skutkującej dalszą ucieczką w nałóg i w efekcie pogłębieniem uzależnienia.
Zamknięcie się w sobie i odcięcie od reszty społeczeństwa, w tym najbliższych, jest powszechnym zachowaniem wśród osób cierpiących z powodu nałogu. By udzielić pomocy uzależnionemu, konieczne jest przede wszystkim przedarcie się przez otaczający go mur oraz zapewnienie o wsparciu, na jakie może liczyć ze strony bliskich.
Rozmowa z osobą zmagającą się z uzależnieniem
Pomoc uzależnionemu powinna rozpocząć się od rozmowy, dzięki której osoba zmagająca się z nałogiem poczuje się akceptowana niezależnie od swojej choroby. Niezwykle istotna jest otwartość i powstrzymanie się od wydawania sądów, a także duża doza cierpliwości. Dzięki rozmowie możliwe jest zbudowanie zaufania między osobą uzależnioną a bliskimi jej osobami, co stanowi niezwykle istotny krok na drodze do wyleczenia nałogu.
W jaki sposób pomóc uzależnionej osobie?
Pomoc uzależnionej osobie stanowi zadanie trudne, szczególnie w sytuacji, gdy sama nie dostrzega występującego problemu. W takiej sytuacji konieczne jest przede wszystkim ukazanie choremu konsekwencji nałogu i skonfrontowanie go ze skutkami działań podejmowanych pod jego wpływem. Dzięki temu osoba uzależniona ma możliwość dostrzeżenia popełnianych przez siebie błędów i ich konsekwencji wraz ze szkodami wyrządzanymi sobie oraz innym.
Bliscy zmagającej się z nałogiem osoby powinni powstrzymać swoje pierwotne instynkty i zaniechać ukrywania problemu oraz usuwania szkód wyrządzonych przez uzależnionego. Wymaga to cierpliwości oraz konsekwencji, jest jednak niezbędne do zmotywowania chorego do podjęcia działań w kierunku leczenia.
Terapia uzależnień
Najskuteczniejszym sposobem leczenia uzależnienia jest skierowanie osoby zmagającej się z nałogiem na specjalistyczną terapię. Jej celem jest umożliwienie powrotu do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie i przekazanie wiedzy niezbędnej do nabycia kompetencji ułatwiających życie bez przyjmowania substancji i bodźców uzależniających.
Terapia stanowi połączenie psychoedukacji, grupowych i indywidualnych spotkań ze specjalistą oraz regularnego uczestnictwa w grupach wsparcia. Efektem leczenia uzależnień powinno być zaniechanie dalszego przyjmowania substancji uzależniających i osiągnięcie trwałych zmian we wszystkich sferach funkcjonowania wychodzącej z nałogu osoby.
W celu zasięgnięcia pomocy w walce z nałogiem warto udać się na stronę internetową Ośrodka Przebudzenie – osrodekprzebudzenie.org – zajmującego się profesjonalną terapią uzależnień.
